Social Media
Social media is een vanzelfsprekend iets, het is leuk, leerzaam en snel! Je haalt er informatie over de laatste mode en je idolen. Je hebt contact met vrienden, ouders, docenten, sportvriendjes en onbekenden. Het is een ware een ontmoetingsplek. Dat is erg gemakkelijk en leuk. Soms brengt dat ook risico’s met zich mee. Grenzen zijn niet altijd even duidelijk. Soms ontstaan er ruzies of wordt iemand gepest, soms zelfs ook bedreigd of er is sprake van intimidatie. Persoonlijke informatie wordt soms makkelijk gedeeld. En soms geeft iemand zich letterlijk bloot… voor de webcam.
Ontwikkelingen op computergebied gaan razendsnel, zo ook als we het hebben over social media. Dagelijks zijn er tal van nieuwe ontwikkelingen binnen social media, internet en apps. Wat ons betreft blijft er één regel van alle tijd:
‘Doe online nooit wat je offline ook niet doet!’
Internet + pesten = cyberpesten
Ongeveer 1 op de 10 jongeren wordt gepest. Het komt steeds vaker voor dat het pesten gebeurt via het internet, telefoon of via een tablet. Pesten op deze manier is heel erg vervelend, want het houdt niet op als je niet meer op school bent, het gaat altijd door, 24 uur per dag, 7 dagen in de week. Je kunt er niet aan ontsnappen door iemand uit de weg te gaan. Je kunt ook vaak niet zien wie het doet, dus je kunt ook niet vragen om ermee te stoppen. Ook is het vervelend omdat het zich snel kan verspreiden en veel mensen het kunnen lezen of zien. Ook is het heel moeilijk om de berichten en foto’s weer van het internet af te halen.
Digitaal pesten kan op veel manieren. Bij jongeren zien we vooral:
- Misbruik van privégegevens (zoals het stelen van wachtwoorden of het aanmaken van nep-accounts)
- uitsluiting in WhatsApp-groepen
- het verspreiden van beeldmateriaal (zoals intieme foto’s of filmpjes van mishandeling) en dreigtweets of haatposts.
Als je hier last van hebt, is het handig om zo snel mogelijk tegen je ouders, leraren of iemand anders, die je vertrouwt, vertellen, zij kunnen je helpen (wil je dit niet, kan je altijd contact opnemen met Kwetsbaar Online). Reageer niet op de mails, berichtjes of filmpjes, maar bewaar ze allemaal, sla ze op of maak er screenshots/foto’s van. Het kan dienen als bewijsmateriaal. En blokkeer degene die je lastig valt.
Identiteitshack
Een veel voorkomende manier van cyberpesten is de identiteitshack. Iemand, de pester, maakt dan een nepaccount aan op het internet en gebruiken hierbij jouw gegevens en jouw foto’s. Met jouw gegevens creëren ze een identiteit van een persoon die jij helemaal niet bent. Eigenlijk verlies je dan de controle over je eigen identiteit. Een identiteitshack heeft altijd de bedoeling om jou voor schut te zetten, te kunnen beledigen of zelfs te kunnen bedreigen.
Wat is sexting?
Sexting is het verspreiden of delen van seksueel getinte berichten via een mobiele telefoon of sociale media. Het kan dan gaan om foto’s of filmpjes. Een concreet voorbeeld is een naaktfoto delen met een ander, bijvoorbeeld via WhatsApp, Snapchat of Instagram.
Heb jij de vraag wel eens gehad om een naaktfoto of filmpje van jezelf te versturen? Een lastige keuze! De gevolgen zijn grenzeloos als jouw sexting beelden gedeeld worden met anderen waarvoor dit niet bedoeld was. Eenmaal op het internet zijn de beelden (bijna) niet meer te verwijderen. Ze kunnen zelfs opduiken op kinderporno websites. Toch een filmpje maken? Houd je gezicht, tatoeages of andere duidelijke kenmerken buiten beeld!
Wil je toch sexting beelden van jezelf maken en versturen, denk dan aan de volgende tips. Is jouw antwoord op één van deze vragen nee, doe het dan niet!
- Doe je dit vrijwillig?
- Mag iedereen deze naaktfoto/filmpje van je zien? Dit risico loop je!
- Vind ik dit zelf passen bij mijn leeftijd?
- Durf ik mijn grens aan te geven? Als je niet durft te zeggen dat je het niet wil doen, stuur dan bijvoorbeeld een foto van je arm als grapje.
- Zou ik het oké vinden als mijn zusje dit zou doen, als ze net zo oud is als ik nu ben?
- Sta ik onherkenbaar op de foto of het filmpje? (Geen gezicht of herkenbare achtergrond)
- Doe ik dit omdat ik het zelf wil?
Merk je bij jezelf dat je twijfelt? Doe het dan niet! Blijf kritisch. De relatie met jouw lieve, leuke vriendje of vriendin kan er over een tijdje heel anders uit zien. Iemand kan uit wraak of boosheid heel vervelende dingen doen. (bron: onuitwisbaar.nu)
Wist je trouwens dat sexting volgens de wet onder je achttiende strafbaar is?
In de wet staat dat het strafbaar is als iemand seksueel beeldmateriaal van een minderjarige verspreidt, toont, ontvangt, maakt, doorstuurt of in bezit heeft. Denk dus goed na voordat je uit de kleren gaat!
Bij Sense kun je anoniem je vragen stellen over seks, relaties, je lijf en anticonceptie.
Wat is sextortion?
Sextortion is afpersing met een seksueel getinte foto of video van het slachtoffer. Dit kan een naaktfoto of video van het slachtoffer zijn, maar het kan ook zijn dat webcambeelden van iemand zo gemonteerd worden dat het lijkt alsof het slachtoffer seks heeft met een minderjarige, zodat ook op deze manier gechanteerd wordt met het online zetten van materiaal. De afperser wil meestal geld of juist meer pikante foto’s of video’s van het slachtoffer. Soms gaat dit zover dat het slachtoffer wordt gedwongen tot prostitutie. Van sextortion kun je aangifte doen bij de politie.
Wat is grooming?
Grooming is digitaal kinderlokken, met als doel seksueel contact. De kinderlokker heeft een bijna altijd een valse identiteit en zoekt contact met jongeren. Meestal via sociale media, internetfora en chatboxen. De jongere wordt op zijn/haar gemak gesteld en er ontstaat een online vriendschap. De jongere voelt zich speciaal en is daarom bereid om iets terug te doen. Soms vindt het seksueel misbruik alleen plaats via de webcam, maar soms worden afspraakjes gemaakt om elkaar in het echt te ontmoeten.
Ken jij eigenlijk iedereen waar je online contact mee heb? Wees kritisch met vriendschapsverzoeken; ken je iemand in het echte leven niet, accepteer hem/haar ook niet online. Spreek nooit af met iemand die je alleen van internet kent.
Tips voor veilig internetgebruik
• Scherm je profiel af,
• Zet altijd je chatgeschiedenis aan, zo heb je altijd bewijs als dat nodig is,
• Gebruik niet je geboortedatum in je nickname,
• Hou je wachtwoord voor jezelf,
• Voordat je iets online zet, bedenk dan eerst goed of je dit aan iedereen wil laten weten,
• Deel alleen informatie en foto’s die je ook met familie en vreemden wil delen,
• Accepteer niet zomaar elk vriendenverzoek, bij voorkeur alleen de mensen die je in real life ook kent. Maar ook alleen personen die alles van je mogen weten wat je dus op social media neerzet.
• Loop je ‘vriendenlijst’ eens na, verwijder mensen die je eigenlijk niet ken,
• Stuur geen naakt foto’s van jezelf naar anderen, en zeker niet wanneer je daar herkenbaar op staat,
• Stuur ook geen naaktfoto’s van anderen door, als dat jouw foto was, had je dat ook niet gewild,
• Als je iets niet vertrouwd, doe het dan niet,
• Sta op tegen pesten,
• Kom je in problemen, zoek hulp bij ouders, verzorgers, de mentor van je klas of anoniem via bijvoorbeeld meldknop.nl
• Doe aangifte bij politie als het een strafbaar feit betreft.
Hulp nodig?
Ben je slachtoffer van cyberpesten, sexting, sextortion of grooming? Zoek hulp bij de voor jouw betrouwbare mensen zoals ouders/verzorgers, mentor van je klas of een vertrouwenspersoon via school. Indien je het lastig vindt op hulp bij personen te vragen, kan je ook terecht op meldknop.nl, helpwanted.nl of bij ons. Verwijder materiaal pas na overleg met de politie, het kan belangrijk bewijsmateriaal bevatten. Hoe sneller je reageert, hoe beter. In geval van sexting wordt de kans op verdere verspreiding kleiner.
Kwetsbaar Online in jouw klas
Heb je het gevoel dat er op jouw school nog veel te leren valt over hoe om te gaan met internet? Wordt er op jouw school veel (digitaal) gepest of gedreigd? Neem contact op met ons. Wij geven gastlessen in klassen maar ook aan ouders, docenten en schoolbesturen over dit belangrijke onderwerp.
Uiteraard houden wij jouw gegevens, indien je dit wenst, anoniem.
Nog even dit…
Op internet is alles mogelijk, maar dat betekend niet dat je dan ook alles mag. Alle strafbare feiten die in het Wetboek van Strafrecht staan, zijn ook gewoon op internet geldig. Wil je meer hierover weten, ga naar vraaghetdepolitie.nl
Hou het leuk, want internet/social media is gewoon heel leuk!